Rojava Kürdistanı'nın Derik kenti, Süryanilerin yoğun olarak yaşadığı bir kent. Süryaniler bu bölgeye 1900 yılların başında gelmiş. Özellikle Ermeni soykırımının ardından gelenlerin sayısı az değil. 

Kent merkezinde üçü Katolik, üçü Protestan, biri kardeşlik kilisesi olmak üzere 7 kilise var. 

KARDEŞLİK KİLİSESİ

Bin 600 yıl önce yapılan ve bugün adına "Kardeşlik Kilisesi" denilen kilise en ünlü olanı. Adı, her Cumartesi akşamı yapılan ve Ermeni ya da Süryani bütün Hıristiyanların katıldığı ayinden geliyor.

Bir diğer kilise ise, 3 yıl önce tamamlanmış. Kilisenin çalışanlarından biri, kiliseyi gezdirirken, çetelerin kiliselere yönelik saldırılarını hatırlatıyor ve ekliyor: "Dery el Zor'daki kilise İŞİD tarafından yerle bir edildi. PKK ve YPG olmasaydı, burayı da yerle bir edeceklerdi."

Süryani Mahallesi, Derik'in diğer mahallelerine göre daha düzenli görünüyor. Öğle sıcağında sokaklarda kimse yok. Derken Yaqob Henne'nin evine konuk oluyoruz. 

66 yaşında Henne. Derik Merkez Okulu Müdürü. Arap edebiyatı üzerine çalışmış. Süryanice ve Arapça'nın yanı sıra Kürtçe ve Farsça da biliyor. 

Cizire'nin diğer kentlerinin aksine Derik'teki Süryaniler Kürtçe de konuşuyor. 

Henne eğitimci olunca konu ister istemez Süryanilerin eğitimine geliyor. Devrimin ardından Süryani dili ve eğitimi ile ilgili çalışmaların yoğunlaştırıldığını anlatıyor Yaqop Henne: Yeni eğitim dönemi için 3 dönemlik Süryanice eğitim kitabı hazırladım. Süryaniler için bütün eğitim dilinin Süryanice olması için çalışmalarımız sürüyor.

Rojava toplumsal sözleşmesine göre, Kürtçe, Arapça ve Süryanice resmi dil. Ortak dil; Arapça. Şu anda müfredatın büyük bir kısmı Arapça. Kürtçe kitaplar 3 yıldır hazırlanıyor.  Amaç herkesin kendi anadilinde eğitim alması. 

'DEVRİMLE HALKLAR YAKINLAŞTI'

Henne, Esad rejiminin halklar arasında ayrıştırma politikaları izlediğini ancak bunu başaramadığını anlatıyor ve ekliyor: Fakat devrim ile birlikte halklar daha fazla yakınlaştı. Şu an kendimi diğer toplumlara daha yakın hissediyorum.

Henne'nin kardeşi İsa Henne ise Halk Mahkemesi'nde çalışıyor. Rejim döneminde Baas Partisi'ne üye olmadığı için işsizmiş. İsa Hene de, rejimin ayrıştırma politikasını anlatıyor. "Araplara Saddamcı, Kürtlere Barzanici, Hıristiyanlara İsrailci, deniliyordu. Toplumda böyle bir algı yaratılarak, halklar ayrıştırılmak isteniyordu."

Henne'nin evinin ardından bir sonraki durak; Süryani Birlik Partisi.

2005 yılında kurulan Süryani Birlik Partisi, rejim döneminde diğer siyasi partiler gibi gizliydi. Lideri Sait Melki ise 2012 yılından bu yana tutuklu. Akıbeti tam olarak bilinmiyor.

Partinin basın sözcüsü, "Ben de rejimin askerlerine denk gelirsem beni de tutuklarlar" diyor. 

HÜKÜMETTE 15 SÜRYANİ BAKAN YA DA BAKAN YARDIMCISI 

Süryani Birlik Partisi, başından beri devrimin inşasında yer alıyor. Hükümette 15 Süryani yer alıyor. Bunlardan 4'ü bakan, diğerleri yardımcı.

Basın danışmanı, rejimin Süryani politikası için, "Süryanilerin varlığı kiliselerle sınırlandırıldı. Okullarını ve siyasi kurumlarına kısıtlama getirildi. Özetle, Süryanilerin rejim döneminde kültürel varlıklarını korumalarına izin verildi ancak siyaset yapmaları yasaklandı" dedi.

Rojava Devrimi, sadece Kürtler için değil Rojava’da yaşayan tüm halkların örgütlü gücünü açığa çıkardı. 

Süryanilerin partisinin yanı sıra Askeri Meclisi, asayiş güçleri de bulunuyor. Süryani Askeri Meclisi, YPG'ye katıldı. Sutoralar ise asayiş güçleri içerisinde yer alıyor.